Niegasnący Blask. Biżuteria i ozdoby ze zbiorów Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej
Serdecznie zapraszamy do zwiedzania nowej wystawy czasowej pod tytułem Niegasnący Blask. Biżuteria i ozdoby ze zbiorów Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej.
Na wystawie zaprezentowano zabytki pochodzące ze zbiorów Działu Archeologii i Przyrody oraz Działu Sztuki, Rzemiosła i Etnografii.
Stanowią one zbiór o bardzo dużym zasięgu chronologicznym począwszy od epoki brązu na XX wieku kończąc oraz społecznym i kulturowym, odzwierciedlając estetykę i gusta społeczności przedchrześcijańskich i chrześcijańskich, tradycję ludową, mieszczańską i szlachecką w wydaniu odświętnym i codziennym.
A tak o prezentowanych zbiorach piszą kuratorki wystawy:
O biżuterii …
Różnego rodzaju ozdoby towarzyszą ludzkości od początku jej istnienia. Można wręcz stwierdzić, że pojawiły się łącznie z ubiorem, a być może nawet przed nim. Takie przypuszczenia potwierdzają znaleziska z terenu Afryki, gdzie przy szczątkach wczesnych hominidów znaleziono przedziurawione muszelki, które mogły spełniać rolę biżuterii bądź stanowić oznakę godności ich posiadaczy. Duże bogactwo zabytków biżuteryjnych przynoszą wykopaliska archeologiczne. Różnorodność odkrywanych form biżuterii, bogactwo materiałów używanych do jej wykonania, szereg treści i znaczeń, jakie jej się przypisuje i przypisywało w ciągu wieków, stawiają ją na pierwszym miejscu wśród dodatków, jakie wykształciły się w minionych epokach. Biżuteria jest oznaką gustu i preferencji noszącego, jego statusu społecznego i materialnego, przynależności do określonej społeczności. Nierzadko jest wyznacznikiem wierzeń i szeroko pojętej kultury duchowej. Jest ponadto znakiem czasu – umiejętności technologicznych i zmieniającej się mody. Treści, jakie ze sobą niosła, ewoluowały na przestrzeni czasu, zyskując nowe znaczenia. Charakter przemian szczególnie widoczny jest w odniesieniu do okresów nam najbliższych. Pomimo tego biżuteria, szczególnie ze szlachetnych materiałów, zachowała szczególny status, który wynikał z długiej tradycji zarówno przypisywania różnych, często cudownych właściwości kamieniom szlachetnym i minerałom oraz był przejawem obyczajów i etykiety obowiązujących w wielu, zwłaszcza szczególnych, sytuacjach. Stąd wynikało, które kamienie można było, a które należało nosić w określonych okolicznościach. Inne kryteria obowiązywały panny, inne mężatki, jedna biżuteria była stosowna na ślub, inna na pozostałe uroczystości, a zupełnie inna była dozwolona podczas żałoby.
Zachowane przedmioty i prowadzone nad nimi badania historyków i archeologów pokazują, iż do wyrobu biżuterii i ozdób często używano metali nieszlachetnych – mosiądzu, brązu, miedzi, a nawet żelaza i cyny. Wynikało to z wielu czynników – głównie z możliwości produkcyjnych i finansowych, ale też i mody. Biżuteria „sztuczna”, zwana też „kostiumową”, jako osobna kategoria zaczęła się pojawiać już w XVIII wieku, upowszechniając się w XIX, a w wieku XX zyskując pełnoprawność, w zasadzie na równi z biżuterią złotą i srebrną, przede wszystkim jako dodatek do stroju tzw. codziennego.
W przemyskich zbiorach przeważa biżuteria wykonana ze srebra i metali nieszlachetnych, zgromadzona zarówno w zbiorach Działu Archeologii i Przyrody, jak i Działu Sztuki, Rzemiosła i Etnografii, z których zabytki zostały zaprezentowane na wystawie.
Dorota Zahel, Magdalena Krzemińska
Jeżeli nie zobaczyli Państwo wystawy „Niegasnący Blask. Biżuteria i ozdoby ze zbiorów Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej” – nic straconego. Poniżej zamieszczamy link do wirtualnego spaceru po ekspozycji.
