Wiktoria Wiedeńska 1683
Wystawa „Wiktoria Wiedeńska 1683” przybliża postać Jana III Sobieskiego, polskiego władcy i wielkiego wodza, ale przede wszystkim ma na celu zaprezentowanie wiedeńskiego zwycięstwa w szerszym kontekście. Zatrzymanie przez Sobieskiego osmańskiej ekspansji w Europie w końcu XVII w., jest wydarzeniem porównywalnym z bitwą pod Poitieres w 732 r. kiedy to Karol Młot powstrzymał pochód islamu na zachodzie Europy.
Centralnym elementem wystawy jest opowieść o odsieczy Wiednia i kolejnych bitwach kampanii prowadzonej przez króla Jana III. Wydarzenie to jest pokazane jednak jako jedno z wielu z wielowiekowego ścierania się chrześcijańskiej cywilizacji europejskiej z cywilizacją islamu. Na początku zaprezentowano sytuację panującą w VII wieku kiedy to chrześcijaństwo było dominującą religią w basenie Morza Śródziemnego. Pojawił się islam i miały miejsce błyskawiczne arabskie podboje w Azji, Afryce Północnej i na półwyspie Iberyjskim. Kolejno pokazano sukces rekonkwisty w Hiszpanii, zakończone niepowodzeniem próby odzyskania przez chrześcijan Ziemi Świętej i w końcu upadek Konstantynopola. Turcy zaatakowali Europę, zajęli Bałkany i zostali powstrzymani dopiero przez flotę Ligi Świętej w morskiej bitwie pod Lepanto w 1571 r. Następnie ukazano XVII-wieczne wojny polsko-tureckie, o których pisał Henryk Sienkiewicz w Trylogii. I wreszcie zaprezentowana została postać bohatera – króla Jana III Sobieskiego, historia odsieczy wiedeńskiej i jak to wydarzenie zapadło głęboko w historii polskiego narodu. Na wystawie omówiony został także wpływ orientu na polską kulturę – ubiory, sztukę, … to wszystko co określane jest sarmatyzmem.
Wystawa zwraca też uwagę na wątek wielicki w wiktorii wiedeńskiej – Królowa Marysieńka, wyjeżdżając naprzeciw powracającemu ze zwycięskiej wojny ukochanemu mężowi, zatrzymała się na nocleg w Zamku Żupnym w Wieliczce. W tym celu przygotowano specjalne pokoje dla niej oraz jej dworu. Małżonkowie spotkali się w Nowym Sączu a w drodze powrotnej do Krakowa, razem przejechali przez Wieliczkę.
Ratując cesarstwo Habsburgów Sobieski zmienił bieg historii. Bitwa wiedeńska była jednym z tych nielicznych wydarzeń, które zadecydowały na kilka wieków o losach Europy i zachowaniu jej chrześcijańskiej tożsamości. Na koniec poruszana jest kwestia jak tamte wydarzenia postrzegane są obecnie i dlaczego w Wiedniu nie chcą pomnika swojego wybawiciela. Tego wszystkiego dowiedzieć się można oglądając bogato ilustrowaną wystawę.
Wystawa „Wiktoria Wiedeńska 1683” została przygotowana przez Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka w ramach cyklu „Wybrane zagadnienia z historii Polski”.
Koncepcja: Jan Godłowski
Autor tekstu: Tomasz Szajewski
Opracowanie graficzne: Aneta Łapczyńska i Anita Mrugacz
