Każdego roku, przełom stycznia i lutego jest ważnym czasem dla maturzystów, ponieważ wówczas odbywają się bale studniówkowe. Studniówka nie jest zwykłą potańcówką, dyskoteką, imprezą, zawiera elementy „dorosłego balu”. Nazwa tego balu pochodzi od ilości dni pozostałych do matury. Studniówka jest swoistym pożegnaniem beztroski i symbolicznym przejściem do dorosłego życia, co wyraża się w odświętnym stroju, podniosłej atmosferze, możliwości oficjalnego pojawienia się ze swoją sympatią, a nawet wypicia alkoholu.

Kiedyś studniówki odbywały się w szkole, w salach gimnastycznych, gdzie uczniowie sami wykonywali dekoracje, a rodzice przygotowywali poczęstunek. Dziś ten bal ma miejsce najczęściej w wynajętym lokalu. Wyjątkowo uroczysty charakter studniówki podkreśla rozpoczynanie go polonezem. Najczęściej jest to polonez Michała Kleofasa Ogińskiego lub polonez Wojciecha Kilara z filmu Andrzeja Wajdy „Pan Tadeusz”. Trudno ustalić, kiedy i gdzie obyła się pierwsza w historii studniówka, a nawet to, czy miała taneczny charakter. Ten setny dzień przed maturą symbolicznie był traktowany jako ostatnia chwila wolności przed trudnym egzaminem.

Studniówka jest wydarzeniem rozpoczynającym czas wychodzenia ze szkolnych grup rówieśniczych i wchodzenia w dorosłość. Ukończenie szkoły średniej i uzyskanie świadectwa dojrzałości, będącego efektem zdanej matury jest przełomowym momentem. Młody człowiek wkracza w środowiska społeczne oparte na indywidualnej odpowiedzialności za swoje decyzje i czyny. Rodzice, po egzaminie dojrzałości, przestają ponosić odpowiedzialność za poczynania swoich dzieci. Warto przypomnieć, że matura zyskała duże znaczenie dopiero w XIX wieku i stała się egzaminem określającym przynależność człowieka do elity społeczeństwa, nawet jeśli nie miał majątku czy szlacheckiego urodzenia, to matura lokowała go w klasie inteligencji i gwarantowała dobrą pracę.

Egzamin dojrzałości wywołuje stres i do dnia dzisiejszego obawia się go większość maturzystów, dlatego zapożyczono z kultury tradycyjnej wiele zabiegów magicznych mających zapewnić pomyślność. Studniówka, jako moment należący do tych przełomowych, granicznych jest okazją do wpływania na przyszły bieg zdarzeń. By zniwelować strach przed porażką maturalną, w ostatnich latach „obudowano” studniówkę praktykami, które miały właściwości apotropaiczne w kulturze magicznej. I tak kolor czerwony mający właściwości ochronne i zabezpieczające stał się magicznym kolorem studniówki. Czerwona bielizna dziewczyn, podwiązka, a nawet cienka nitka zawiązana na nadgarstku, która nie może być przerwana podczas zabawy, ma zapewnić sukces na egzaminie. Na studniówce powinno się mieć coś nowego i coś pożyczonego, by zapewnić sobie pomyślnie zdany egzamin. Rzeczy pożyczać powinno się od kogoś mądrego, by ta mądrość spłynęła na pożyczającego. Według przesądów ostatnie podcięcie włosów powinno być przed balem studniówkowym, bo później ten zabieg kosmetyczny może mieć negatywny wpływ na przebieg matury. Zabobon ten dotyczy głownie pań, ale i niektórzy chłopcy w niego wierzą i nie ścinają włosów do matury. Studniówkowy przesąd głosi, że pomylenie kroków podczas poloneza, to gwarancja nieomylności na egzaminie, a oczko w rajstopach przepowiada trudności. Chociaż przesądy studniówkowe traktujemy z przymrużeniem oka, to każdy maturzysta nie chcąc narazić się na oblanie egzaminu i podąża za starymi zabobonami.

Studniówka jest okazją do dobrej zabawy. Odbywa się jeden raz w życiu, chyba, że ktoś ma zamiar powtarzać ostatnią klasę szkoły średniej, to ma również szansę na drugą studniówkę. Zaraz po szaleństwach studniówkowych czeka uczniów wkuwanie przed maturą, zatem wspaniałej zabawy, a później pomyślności na maturze dla wszystkich tegorocznych maturzystów.

dr Małgorzata Dziura

Fotografie z zasobów Narodowego Archiwum Cyfrowego:

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/skan/-/skan/73f06ef2ccfb309a6c16f688a735f0cd561f67f566cfdaf42174ce03ef13259a – dostęp: 31.01.2022

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/skan/-/skan/d67094e9ec35d401283f2aaf2b0e6a696157d30c6853d63fef19d62eb22ae3df – dostęp: 31.01.2022