Błogosławieństwo papieskie dla Piotra i Wiktorii Jedziniak z 1930 r. Źródło: Dział Historii MNZP, sygn. SNA-6904/2018

Wraz z wyborem nowego papieża – Leona XIV – oczy świata znów zwróciły się ku Watykanowi. Nowy następca św. Piotra, przyjmując imię nawiązujące do wielkiego papieża Leona XIII, zapowiedział kontynuacje misji dialogu społecznego i troski o duchowy wymiar człowieka we współczesnym świecie. Ten historyczny moment stał się także okazją do przypomnienia niezwykłej tradycji – papieskich błogosławieństw udzielanych w formie ozdobnych dokumentów, znanych potocznie jako dyplomy.

Benedictio Apostolica – błogosławieństwo apostolskie – to nie tylko formuła modlitewna. Od końca XIX wieku zaczęto nadawać jej trwały, materialny wymiar, wystawiając  błogosławieństwa w formie dyplomów. Zwykle wykonywane były one na wysokiej jakości papierze lub pergaminie, zdobione papieskim herbem, fotografią Ojca Świętego oraz motywami religijnymi. Takie dokumenty towarzyszyły wiernym w ważnych momentach życia: z okazji ślubu, jubileuszu, święceń, chrztu czy bierzmowania. Przechowywane latami, często stawały się rodzinnymi relikwiami.

Współcześnie, mimo że wiele spraw duchowych można zrealizować on-line, tradycyjna forma błogosławieństw papieskich przetrwała. Nowy papież Leon XIV – jak poinformowało Biuro Prasowe Watykanu – pragnie kontynuować tę praktykę, widząc w niej wyraz szacunku dla tradycji oraz gest bliskości wobec wiernych.

W zbiorach MNZP znajdują się dwa przykłady błogosławieństwa papieskich. Pochodzą one z okresu pontyfikatu papieża Piusa XI (1922-1939). Dla uzupełnienia i porównania zaprezentowano również późniejsze błogosławieństwo udzielone w latach 90. XX w. przez polskiego papieża Jana Pawła II, pochodzące z prywatnych zbiorów.

Błogosławieństwo papieskie w formie dyplomu dla Piotra i Wiktorii Jedziniak z 1930 r.

Ten ozdobny dyplom błogosławieństwa papieskiego został wykonany na kartonie o wymiarach nieco większych niż format A4. W górnej części dokumentu umieszczono czarno-białą fotografię papieża Piusa XI, ukazanego frontalnie, z uniesioną w geście błogosławieństwa prawą ręką. Obramowanie fotografii stanowi dekoracyjna bordiura z motywami roślinnymi, w którą wkomponowano medaliony przedstawiające świętych Piotra i Pawła oraz najważniejsze świątynie chrześcijańskiego Rzymu, m.in. Bazylikę św. Piotra i Laterańską. Poniżej znajduje się tekst błogosławieństwa udzielonego małżeństwu Jedziniak, drukowany ozdobną czcionką. Dokument został opatrzony tłoczoną pieczęcią  z herbem papieskim, podkreślając  jego autentyczność.

Błogosławieństwo papieskie w formie dyplomu dla Grzegorza Łakoty. Źródło: Dział Historii MNZP, sygn. SNA-6903/2018

Ten wyjątkowy dokument wystawiony na nazwisko Gregoria (Hryhorija) Łakoty – doktora teologii, biskupa pomocniczego archidiecezji przemyskiej obrządku grekokatolickiego, profesora przemyskiego seminarium duchownego, a zarazem męczennika i błogosławionego kościoła katolickiego – wyróżnia się elegancją  i bogactwem ornamentów.

U góry umieszczono medalionową fotografię papieża Piusa XI, która otoczona jest barwnym ornamentem roślinnym. Poniżej znajduje się tekst błogosławieństwa, drukowany w języku łacińskim ozdobną, stylizowaną czcionką. Treść rozpoczyna się dużym, dekoracyjnym inicjałem „B” od słów Beatissimo Padre. Imię i nazwisko adresata – Gregorio Łakota, zostało wpisane ręcznie czarnym atramentem, co dodatkowo podkreśla indywidualny charakter dokumentu. Całość została opatrzona tłoczoną pieczęcią oraz odręcznym podpisem urzędnika papieskiego, odpowiedzialnego za wystawienie dokumentu.  Na odwrocie dokumentu widnieje odcisk pieczętny renomowanej włoskiej wytwórni Tanfani&Bertarelli, która od początku XX wieku była oficjalnym dostawą papieskich orderów, medali i dyplomów.

Wśród prezentowanych przykładów błogosławieństw papieskich znajduje się również dokument pochodzący z prywatnych  zbiorów Pani dr Małgorzaty Dziury. Jest to błogosławieństwo udzielone w 1992 roku przez papieża Jana Pawła II rodzinie Stanisławy i Wojciecha Paściaków.

Błogosławieństwo to, choć zachwyca dekoracyjną szatą graficzną z barwnymi ornamentami roślinnymi, medalionowym wizerunkiem Jana Pawła II, wykonane zostało już współczesną techniką druku offsetowego. W odróżnieniu od wcześniejszych dokumentów sporządzonych na grubym kartonie, ten egzemplarz wydrukowano na cieńszym, pergaminowym papierze, typowym dla dokumentów okolicznościowych końca XX wieku. Tekst błogosławieństwa został w całości nadrukowany, jedynie imiona adresatów wpisane zostały odręcznie. Całości dopełnia tłoczona pieczęć z herbem papieskim oraz odręczny podpis urzędnika papieskiego – Oscara Rizzato. Choć dokument różni się od wcześniejszych materiałem i techniką wykonania, nie traci swego uroczystego charakteru i stanowi piękne świadectwo duchowego wymiaru pontyfikatu Jana Pawła II.

17.07.2025
Katarzyna Kostecka

Błogosławieństwo papieskie dla Stanisławy i Wojciecha Paściaków. Zbiory prywatne dr Małgorzaty Dziury.