Karnawałowe szaleństwa na świecie – Malta
Współczesny polski karnawał zatracił wiele cech beztroskiej dawnej zabawy. Na świecie jest wiele miejsc, które spektakularnie świętują czas przed Wielkim Postem. Każdy wiedziony ciekawością, by zobaczyć jak bawią się inne narody może udać się do Brazylii, albo na któryś z europejskich karnawałów. Inaczej wyglądał i wygląda karnawał w Rio, Wenecji, na Maderze Malcie czy w Niemczech. Ta odmienność wydarzeń karnawałowych jest osadzona w lokalnym kolorycie i historii miejsca. Określone formy, na przykład pochody, wypełnione są innymi treściami (inne postacie idą w paradach, odmienne maski, przebrania są używane, gra swoista muzyka itp.). Nie ma jednakowych karnawałów, ale można odnaleźć w nich cechy wspólne wszystkim karnawałom, a są to śmiech i zabawa. Na karnawał można patrzeć z różnych perspektyw, ale bez wątpienia jest on specyficznym widowiskiem kulturowym, który angażuje lokalne wspólnoty i przyciąga rzesze turystów chcących uczestniczyć w zabawie.
Jeden z ciekawszych karnawałów w Europie odbywa się na Malcie. Tam w okresie poprzedzającym Środę Popielcową, ulice i place przechodzą we władanie karnawałowiczów. Współczesny maltański karnawał wywodzi się z dawnego folkloru i tradycji. Jego początki sięgają XVI wieku, czasów przybycia na wyspę Kawalerów Maltańskich, kiedy to bawiono się przy sutych ucztach, prezentując umiejętności rycerskie. Z czasem zaczęto zakładać maski zakrywające twarze, by jeszcze bardziej cieszyć się i dokazywać niejako incognito.
Przygotowania do maltańskiego karnawału trwają przez cały rok. Specjaliści od pływaków karnawałowych (jeżdżących platform widowiskowych) przygotowują swoje pojazdy oraz projektowane i szyte są stroje i przebrania. W różnych miejscowościach wyspy trwają prace nad układami tanecznymi w szkołach tańca, by później tancerze mogli idealnie zaprezentować się na głównej pardzie w stolicy i zawodach tanecznych. Szkoły tańca prześcigają się w wymyślnych układach, oryginalnych strojach i grająco-świecących platformach.
Spektakularne imprezy karnawałowe odbywają się przez pięć dni przed Środą Popielcową. Wtedy wszystkich ogarnia szał karnawałowy i mają miejsce niezwykłe parady i niecodzienne widowiska. Sercem karnawału jest Valletta, stolica Malty, ale inne miasta i wsie mają także własne wersje karnawałowej fiesty. Jedna z większych imprez odbywa się na Gozo. Wszędzie można podziwiać wyszukane karnawałowe stroje, drogie kostiumy i dopracowane w najdrobniejszych szczegółach kreacje. Twarze uczestników zakrywają pomysłowo zdobione maski lub makijaże. Ulice przemierzają ogromne świecące platformy – pływaki (floats), z których wydobywa się przeraźliwie głośna muzyka oraz towarzyszą im grupy przebranych tancerzy. Pływaki karnawałowe z ogromnymi papierowymi figurami polityków, muzyków, duchownych, bohaterów bajek jeżdżą po różnych ulicach, a za nimi podąża tłum karnawałowiczów. Podczas parad uczestnicy obsypywani są konfetti. Nieodłącznym elementem karnawału jest „król karnawału” czyli ogromna kukła wykonana z masy papierowej i wożona na platformie. Prawo do bycia „królem karnawału” ma ten zespół, który zwyciężył w ubiegłym roku w paradzie. Program wydarzeń karnawałowych jest bardzo bogaty i niemal w każdym miejscu wyspy coś się dzieje. Przede wszystkim odbywają się barwne parady z udziałem dzieci i dorosłych. Karnawał rozpoczyna uroczysty taniec symbolizujący pogrom Turków w 1565 roku. Bardzo wiele jest imprez dla dzieci, które przebrane wspólnie bawią się i tańczą na maltańskich ulicach. Atrakcją maltańskiego karnawału są grupy taneczne, które niemal od rana do wieczora tańczą na ulicach Valletty. Tancerze wyróżniają się bogactwem kostiumów. To wszystko tworzy niesamowity klimat i prezentuje się bajecznie i kolorowo. Odbywają się także liczne konkursy i zawody, groteskowe spektakle uliczne, parady z pływakami, bale maskowe. Karnawał kończy fiesta połączona z niezwykłym pokazem sztucznych ogni. Ta gra świateł, dźwięków, barw tworzy niesamowity klimat trudny do wyrażenia słowami.
Maltański karnawał angażuje całe rodziny. Różnego rodzaju parady, zabawy, pokazy odbywające się na ulicach i placach miast sprawiają, że każdy znajdzie coś dla siebie. Karnawał w swej różnorodności spaja tradycję lokalną, ale też zaspokaja zapotrzebowanie na rozrywkę. Należy podkreślić, że maltański karnawał przybiera również znamiona kulturowego produktu turystycznego. Najbardziej widowiskowe elementy karnawału oraz „aktorzy” w niecodziennych strojach paradujący po ulicach i ci, którzy ich obserwują, czyli tłum tworzą ciekawy spektakl. Każdego roku dziesiątki tysięcy turystów z całego świata przybywa na Maltę, by uczestniczyć w tym karnawałowym widowisku. Popularność tego typu imprez można tłumaczyć ciągle aktualnym zapotrzebowaniem na rozrywkę, zabawę, odmienność i chwile zapomnienia i oderwania się od codzienności.
dr Małgorzata Dziura
