Dziedzictwo. Malarstwo Mariana Strońskiego i Grażyny Gawrońskiej-Kasse
Wystawa w Bibliotece Polskiej w Paryżu, 17. 10. – 16. 11. 2019
Wystawa zorganizowana została w ramach współpracy Biblioteki Polskiej w Paryżu z Muzeum Narodowym Ziemi Przemyskiej. Ma ona na celu zaprezentowanie paryskiej publiczności twórczości Dziadka i Wnuczki, Mariana Strońskiego (1892 – 1977), wybitnego przemyskiego artysty i Grażyny Gawrońskiej-Kasse, od lat mieszkającej w Paryżu marszandki i malarki. Wystawa, to dialog pokoleń i spotkanie z historią.
Zaprezentowane na wystawie obrazy Mariana Strońskiego w większości pochodzą ze zbiorów przemyskiego muzeum. Są to wybrane prace o tematyce ludowej, przykłady malarstwa portretowego, pejzażowego, a także abstrakcyjnego, powstałe od lat 20. do lat 60. XX w. Uzupełniają je prace z kolekcji rodziny artysty. Natomiast obrazy Grażyny Gawrońskiej-Kasse są własnością autorki. Wszystkie namalowane zostały w jej małym mieszkaniu w Przemyślu, do którego przyjeżdża coraz częściej i na coraz dłużej.
Marian Stroński odbył podróże do Paryża dwukrotnie. Oba pobyty wywarły na nim duży wpływ. Tam też, w 1928 roku, w Galerii Sztuki Henri Manuel zorganizował wystawę swoich prac, co było wyjątkowe dla nieznanego w tamtejszym środowisku młodego artysty. Tam, spotykał się z artystyczną polonią, spotykał się z Mojżeszem Kislingiem, odwiedzał Olgę Boznańską, poznał Henriego Matissa i Pabla Picassa.
Po studiach w Krakowie i Wiedniu, po przełomowym dla jego twórczości pobycie w Paryżu, z doskonale opanowanym warsztatem, swobodnie poszukiwał swojego języka i formy wyrazu. Malował piękne portrety, wrażliwe pejzaże i martwe natury. W swojej sztuce czerpał z osiągnięć impresjonizmu, postimpresjonizmu, koloryzmu. Marian Stroński, tworzył z pasją i miłością, był artystą kompletnym. Budował wokół siebie atmosferę tajemniczości i ciepła.
Grażyna Gawrońska-Kasse, wychowana w ekscytującym świecie sztuki Dziadka, wśród jego obrazów, starych mebli, tkanin i zwierząt, zawsze obecnych w jego domu, wyrosła w poczuciu wysokiej wartości sztuki swego Dziadka. Sama, będąc osobą o wielkiej wrażliwości i wyczuciu estetycznym, zajęła się malarstwem. Wyjechała do Paryża, gdzie otworzyła galerię obrazów. Dba również o promocję nazwiska Mariana Strońskiego, wielokrotnie była członkiem jury Nagrody Artystycznej im. Mariana Strońskiego.
Obrazy Grażyny Gawrońskiej-Kasse przepełnione są nostalgią i melancholią, są ciche, spokojne, jak ciepło domowego ogniska, delikatne, subtelne, jak ulotne wspomnienia, a także bajkowe i nierealne, jak sny. Mają w sobie nieoczywistą szlachetność nieoszlifowanych kamieni, z miękką patyną stonowanych barw. Każdy z nich zawiera zamknięty, jak w drogocennej szkatułce, swój własny, tajemniczy świat. Emocje w nich zawarte są bezpieczne, bo ukryte w często przedstawianych przez autorkę wnętrzach. W swych pracach odwołuje się, być może podświadomie, do twórczości Dziadka. Ich prace łączy swego rodzaju intymność i przywiązanie do domu rodzinnego, do dobrze znanych im miejsc, do tej małej ojczyzny, którą był i jest Przemyśl.
Po niespełna stu latach Marian Stroński wraca do Paryża. Historia zatacza koło. Zestawienie prac Dziadka i Wnuczki, ich konfrontacja, są zabiegiem interesującym, niosącym wiele emocji, szczególnie dla Grażyny Gawrońskiej-Kasse.
Wystawa Marian Stroński (1892-1977). Życie i twórczość w Muzeum Historii Miasta Przemyśla będzie nieczynna do końca 2019 roku.
Katarzyna Winiarska
kurator wystawy
Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej
