Wycieczka z historią – Wyb. J. Piłsudskiego – Zielonka
W trudnym czasie związanym z epidemią koronawirusa COVID-19, warto zadbać o swoje zdrowie uprawiając sport. Przemyśl i Pogórze Przemyskie doskonale nadają się do uprawiania turystyki pieszej i rowerowej i śmiało można powiedzieć, że sprostają wymaganiom miłośników tego typu rekreacji. Niezbyt wymagającą trasą, ale za to bogatą w walory przyrodnicze i historyczne, jest trasa prowadząca od kładki pieszo-rowerowej zlokalizowanej przy Wybrzeżu marszałka Józefa Piłsudskiego w kierunku dzielnicy Zielonka. Na 15 km odcinku będziemy poruszać się częściowo ścieżką pieszo-rowerową, która przebiega przez szlak rowerowy Green Velo, następnie drogą rokadową Kruhel Wielki, nazywaną potocznie „droga stu zakrętów” dotrzemy na wzgórze Wapielnica o wysokości 394 m n.p.m. Następnym charakterystycznym elementem trasy będzie tzw. „Drzewa Szwejka”. Stamtąd udamy się na dzieła forteczne VIb Lipnik i VI Iwanowa Góra. Wymienione forty wchodzą w skład pierścienia zewnętrznego Twierdzy Przemyśl i z racji na ich położenie są niezbyt często odwiedzane przez turystów. Jednak warto im poświęcić czas, aby dokładnie się im przyjrzeć.
Fort VIb Lipnik według planów miał być dziełem pancernym, jednak po redukcji kosztów stał się dziełem górskim, piechoty. Fort miał nieregularny owalny kształt, ze spłaszczoną fosą oraz obwałowaniami. Fort wyposażony był w ławy strzeleckie znajdujące się na obwałowaniach. Dzieło posiadło schrony, które służyły załodze jako miejsce schronienia w czasie ostrzału.
Fort VI Iwanowa Góra, dzieło artyleryjskie budowane w latach 70-tych XIX wieku, na narysie pięciobocznym. Dzieło posiadało ceglane koszary wzmocnione stalowo-betonowym stropem. Fort posiadał magazyn amunicji, hangary dla dział oraz schrony dla załogi. Na wale zlokalizowane były stanowiska artylerii oraz piechoty. Fosa była broniona prawdopodobnie przez kaponiery. Ze względu na swoje strategiczne położenie, fort nie posiadał imponującego uzbrojenia. Mimo zniszczeń sięgających ok.60%, zachowały się hangary dla dział, schrony w poprzecznicach, a także obwałowania i fragment bramy.
Po zwiedzeniu obiektów fortecznych wracamy do „Drzewa Szwejka” i kierujemy się w stronę Zielonki, mijając po drodze miejsce rozstrzelania w lipcu 1942 ok. 2 tyś. osób pochodzenia żydowskiego, przywiezionych z przemyskiego getta. Na upamiętnienie tego wydarzenia postawiono pomnik w kształcie macewy.
Po chwili refleksji, udajemy się w dalszą podróż w kierunku punktu docelowego jakim jest Zielonka. Ostatnim interesującym miejscem na trasie jest Bateria Kruhel wchodząca w skład linii wspierającej Twierdzy Przemyśl. Jej zadaniem była obrona rdzenia twierdzy od strony zachodniej. Została wzniesiona w postaci dwóch baterii wyglądem przypominających niewielkie dzieła forteczne na barkach oraz szańca. Bateria Kruhel posiadała wał ze schronami w poprzecznicach, a także fosę, która broniła dostępu do dzieła. Dalsza droga przebiegała wśród zabudowań, świadczących o atrakcyjności tego terenu. I tak dobiegła końca nasza wyprawa, mam nadzieję że informacje zawarte w opisie trasy będą pomocne dla wszystkich zainteresowanych spędzeniem wolnego czasu w miłych okolicznościach przyrody.
Karol Kicman
