Uzupełnienie wystawy Credo na dwa głosy – zespół ikon z cerkwi św. Saby z Woli Korzenieckiej
W zbiorach Muzeum Narodowego Zimie Przemyskiej znajduje się kilka ikon stanowiących wyposażenie nieistniejącej już od lat 60. XX wieku cerkwi pw. św. Saby z Woli Korzenieckiej. Trafiły one do Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej w 4 lutego 1959 roku jako depozyt Wojewódzkiego Konserwatora Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej. W czerwcu roku ubiegłego decyzją wojewody podkarpackiego przekazano je na stałe do zbiorów muzeum. Pięć z tych ikon tworzących zespół Carskich Wrót (Bramy Królewskiej) trafiło następnie do Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie do Pracowni Konserwacji i Restauracji Malowideł na Drewnie profesora Jarosława Adamowicza. Konserwacja i restauracja tychże ikon była tematem obronionej w październiku w tym roku pracy magisterskiej absolwentki ASP, Zuzanny Borek.
Z przyjemnością zawiadamiamy, że właśnie od dzisiaj pięknie odnowione ikony są eksponowane na naszej stałej wystawie Credo na dwa głosy. Zespół ikon składa się z dwóch ażurowych skrzydeł Carskich Wrót, na których w medalionach anonimowy artysta przedstawił Zwiastowanie i Czterech Ewangelistów, z ościeży, na których można zobaczyć w całej postaci Św. Jana Chryzostoma (Złotoustego) i św. Bazylego Wielkiego – twórców liturgii wschodniej oraz z podłucza, na którym – w osobnych okręgach w półfigurach – widnieje Matka Boska Znaku w asyście dwóch Archaniołów z dyskami w dłoniach. Pomiędzy postaciami podłucza widnieją dwa pęki kwiatów i owoców namalowanych we wczesnobarokowej stylistyce.
Są to ikony o wysokiej klasie artystycznej, malowane tłustą temperą ze złocistym laserunkiem na zagruntowanym drewnie lipowym. Ramy konstrukcyjne ikon wykonane są z drewna iglastego. Interesujący jest fakt, że dzieła te, datowane na 1 połowę XVII wieku, znalazły się w cerkwi, której powstanie określa się na początek XIX wieku (na rok 1811 lub 1820). Czy przed tą XIX-wieczną cerkwią w Woli Korzenieckiej istniała wcześniejsza, siedemnastowieczna świątynia? Niektóre źródła potwierdzają to prawdopodobieństwo. Niewykluczone jest także i to, że siedemnastowieczne ikony zostały przeniesione do Woli Korzenieckiej z którejś z cerkwi przemyskich. Pewnym wskazaniem jest tu napis na odwrociu ościeża z przedstawieniem św. Jana Złotoustego wskazujący – być może – na świątynię w Przekopanej. Badania, które będą przeprowadzone w przyszłości, być może potwierdzą, któreś z tych przypuszczeń. Jakkolwiek będzie, wyżej wspomniane ikony z Woli Korzenieckiej są bardzo interesującym przykładem twórczości powstałej w niespokojnym okresie, gdy na terenie eparchii przemyskiej ścierali się zwolennicy prawosławia i Unii.
dr Marta Trojanowska
