Typ obiektu: fotografia |

Nazwa / tytuł: Fotografia - Czukutycha w peremitce (Typy huculskie)

Datowanie zabytku: 1925 r.

Autor / warsztat: Mykoła Seńkowśkyj

Miejsce powstania / znalezienia: Ukraina / Żabie

Technika wykonania: naświetlanie |

Materiał: papier fotograficzny |

Wymiary zabytku: wysokość 13,5 cm, szerokość 8,5 cm

Rodzaj: zbiory historyczne

Numer inwentarza: MPF-3573-110

Opis zabytku:

Fotografia przedstawia huculską pieśniarkę ludową Mariję Kreczuniek, zwaną Czukutycha. Fotografowana ukazana została w ujęciu do pasa, w ujęciu 3/4; kobieta ma pogodny wyraz twarzy, patrzy przed siebie; w chwili wykonania zdjęcia miała około 90 lat. Marija Kreczuniek ubrana jest w tradycyjny strój huculski: koszula z lnianego płótna z marszczeniami wokół szyi, doszytymi rękawami, marszczonymi przy przyramku i na mankiecie (przyramki haftowane), na którą założyła krótki skórzany bezrękawnik – keptar, haftowany i zdobiony aplikacjami; na głowie ma peremitkę (rodzaj długiego szala ozdobionego na krótszych bokach haftem tkackim, który równo złożony zakładano nad czołem, następnie owijano pod brodą i przekładano z jednego boku pod spodem lub z dwóch stron nad uszami, a haftowane końce spuszczano z tyłu na plecach) spod której wystają loki i którą dodatkowo ozdobiła kwiatami (wetknięte za uszy); strój uzupełnia sznur korali oraz naszyjnik z mosiężnych monet (tzw. zgardy).

W prawym dolnym rogu widnieje podpis fotografa (Mykoła Seńkowśkyj). Pod zdjęciem doklejona została biała, prostokątną karteczka, na której odręcznie napisano: Typy huculskie – Żabie 1925. Fotografia wklejona do albumu B. Dąbrowskiego.

Komentarz:

Mariji Kreczuniek (huculska pieśniarka ludowa), urodziła się 26 IV 1836 r. w okolicach Żabiego. Jej ojcem był Wasyl Kreczuniek, a matką — Jewdocha Kostiuk. Marija Kreczuniek wyszła za mąż 10 XI 1867 r. za Josypa Poleka (1830–1917) z Jasienowa Górnego. Przeżyli razem pięćdziesiąt lat i byli wzorowym małżeństwem. Niektórzy respondenci wspominają, że Josyp nosił przydomek Czukut (byłoby wtedy zrozumiałe, dlaczego jego żonę zwano Czukutychą).

W wielu wioskach rejonu werchowyńskiego starą Hucułkę Czukutychę wspominają jako urodziwą kobietę, która znała bardzo dużo śpiewanek i pięknie śpiewała na weselach i chramach. Powiadają, że mogła przez trzy dni huculskiego wesela wykonywać różne obrzędowe przyśpiewki i nie powtarzać się. Maria Kreczuniek zapisała się też w pamięci starych ludzi dzięki temu, że ubierała się w najpiękniejsze odświętne stroje huculskie, lubiła zakręcać loki i najpiękniej ze wszystkich kobiet przyozdabiała głowę kwiatami. Do dziś wśród mieszkańców Werchowyny są w użyciu powiedzenia: „Coś się tak rozśpiewała jak Czukutycha?”, „Coś się tak wystroiła jak Czukutycha?”, „Kochają się jak Czukut z Czukutychą”.

W okresie międzywojennym w Żabiem działał fotograf pochodzący z okolic Połtawy, Mykoła Seńkowśkyj. Sfotografował on Mariję Kreczuniek z fajką, w świątecznym ubraniu, i nadał jej tytuł Stara Hucułka. W 1931 r. zdjęcie było eksponowane na międzynarodowej wystawie w Paryżu i otrzymało pierwszą nagrodę. Znane są tylko trzy fotografie Czukutychy, które weszły w skład unikalnego zbioru etnograficznych zdjęć Seńkowśkiego pod tytułem Huculskie typy. W książkach o Huculszczyźnie, czasopismach, gazetach i na kartkach pocztowych najczęściej pojawia się właśnie Czukutycha z lulką Seńkowśkiego, rzadziej Czukutycha w peremitce i Czukutycha z palicą.

Maria Wołk