MP-Hist sygn. 391, k. 75
Typ obiektu: archiwalia |
Nazwa / tytuł: Meldunek z archiwum podpułkownika Eleka Molnára, Teka 4, MP-Hist sygn. 391, k. 75
Datowanie zabytku: 1914 rok
Autor / warsztat: Géza Dobák
Miejsce powstania / znalezienia: Przemyśl
Technika wykonania: pismo ręczne |
Materiał: papier |
Wymiary zabytku: szer. 14,9 cm, wys. 20 cm
Rodzaj: zbiory historyczne
Numer inwentarza: MP-Hist sygn. 391, k. 75
Opis zabytku:
Wojskowy blankiet korespondencyjny stosowany w jednostkach węgierskiej Obrony Krajowej (Honwed), opisy w języku węgierskim i niemieckim:
Tłumaczenie tekstu wiadomości brzmi:
Podpułkownik Géza Dobák
Do wielmożnego pana podpułkownika Alajosa[!] Molnára
Miejsce wysłania: Dwór Hruszatyce
Czas wysłania: 1914.X/29, przed południem
Zameldowałem, że jestem chory.
Dowództwo nad grupą przekazuję panu podpułkownikowi Molnárowi, - zarazem w załączeniu przesyłam ostatnie rozkazy dowództwa brygady i dywizji. Na dziś ma być złożony raport o położeniu grupy, które pozostaje niezmienione.
Dobák
[ołówkiem, ręką ppłk. Molnára] Otrzymano 1914 X/29, 9:25 przed południem.
Géza Dobák urodził się w 1864 r. w Komárom. Na początku I wojny światowej w randze podpułkownika służył w k. węg. 7 Pułku Piechoty Honwedu. Pułk ten wchodził w skład k. węg. 46 Brygady Piechoty Honwedu i k. węg. 23 Dywizji Piechoty Honwedu – właśnie te związki taktyczne wspomniane są w powyższej wiadomości skierowanej do ppłk. Molnára, który w tym czasie był dowódcą III baonu k. węg. 8 Pułku Piechoty Honwedu. Pod koniec października 1914 r. znaczna część 23 dywizji walczyła w okolicy wzgórza Magiera (ok. 15 km na południowy wschód od Przemyśla) i grupa podlegająca ppłk. Dobákowi (wg stanu z 31 października, a więc już z okresu, gdy dowodził nią ppłk. Molnár) składała się z I baonu k. węg. 3 Pułku Marszowego Honwedu, III baonu 2 k. węg. Pułku Piechoty Honwedu, III baonu k. węg. 8 Pułku Piechoty Honwedu oraz k. węg. 8 Pułku Piechoty Honwedu – wszystkie te jednostki wchodziły w skład 23 Dywizji Piechoty Honwedu. Spoza dywizji pochodził IV baon c. i k. 2 bośniacko-hercegowińskiego Pułku Piechoty1.
Ppłk. Dobák po wyzdrowieniu nie wrócił do macierzystej jednostki, ale powierzono mu dowództwo k. węg. 31 Pułku Piechoty Honwedu, z którym na początku 1915 r. w ramach k. węg. 41 Dywizji Piechoty Honwedu (2 Armia) walczył w Karpatach (Bieszczady)2. 8 czerwca pod Zakrzówkiem został postrzelony w żuchwę i ponownie musiał poddać się leczeniu. Po wyzdrowieniu został dowódcą k. węg. 308 Pułku Piechoty Honwedu. Po roku został mianowany dowódcą k. węg. 127 Brygady Pospolitego Ruszenia – według jednych opracowań dowodził nią tylko przez około 3 tygodnie (15 sierpnia – 3 września 1916 r.)3, wg innych – do końca wojny4. Po wojnie, w randze generała w stanie spoczynku, mieszkał w Budapeszcie5. Nie jest znana data jego śmierci.
Z punktu widzenia kariery wojskowej ppłk. Eleka Molnára objęcie dowództwa nad grupą ppłk. Dobáka zbiegło się z objęciem komendy nad k. węg. 7 Pułkiem Piechoty Honwedu. Nie zachowały się (lub – nie są znane) dokumenty, które mówiłyby o tym wprost. Jedyną związaną z tym awansem wiadomością jest nieoficjalna informacja od por. Ferenca Rasztóczkyego, adiutanta w k.węg. 7 Pułku Piechoty Honwedu, który w niedatowanej (ale pochodzącej z okolic 29 października 1914 r.) notatce zawiadamiał ppłk. Molnára, że będąc w dowództwie 23 dywizji dowiedział się, iż ppłk. Molnár ma objąć dowództwo nie tylko nad grupą ppłk. Dobáka, ale też nad k. węg. 7 Pułkiem Piechoty Honwedu6.
Opracował: Tomasz Pomykacz
Przypisy:
- Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej, Archiwum podpułkownika Eleka Molnára [dalej: MNZP, ApEM], Teka 4, MP-Hist sygn. 391, k. 102, 103.
- G. Schay, A 41. honvéd-gyaloghadosztály harcai a Kárpátokban 1915 telén, w: Hadtörténelmi szemelvények a világháborúból, Budapest 1926, s. 75-292.
- A volt magy. kir. pécsi 19. honvéd gyalogezred és alakulatainak […] története, (Pécs, 1938, s. 395.
- G. Herczegh, A m. kir. veszprémi 31. honvéd gyalogezred, a 31. 46. és a 79. honvéd menet zászlóaljak, valamint a 31/I. népfölkelő zászlóalj története, Cegléd 1936, s. 356.
- Vitézek albuma, Budapest 1939, s. 190.
- MNZP, ApEM, Teka 4, MP-Hist sygn. 391, k. 67.