Typ obiektu: ikonografia | reprodukcja |

Nazwa / tytuł: Marszałek Józef Piłsudski (reprodukcja)

Datowanie zabytku: po 1928 r.

Autor / warsztat: Wojciech Kossak (mal.) / Wydawnictwo Salonu Malarzy Polskich w Krakowie / Druk: Zakłady Reprodukcyjne "Akropol", Kraków.

Miejsce powstania / znalezienia: Polska, Kraków

Technika wykonania: rotograwiura |

Materiał: papier |

Wymiary zabytku: wysokość 48,5 cm, szerokość 34,7 cm

Rodzaj: zbiory historyczne

Numer inwentarza: MPF-20425

Opis zabytku:

Rotograwiura przedstawia marszałka Józefa Piłsudskiego – jest to reprodukcja obrazu autorstwa Wojciecha Kossaka z 1928 r. Marszałek ukazany został w ujęciu do pasa, w ujęciu 3/4 – sylwetka nieznacznie pochylona do przodu, ręce oparte na rękojeści szabli wz 1917 (ofiarowana przez oficerów I Brygady Legionów, w dniu 06.08.1916). Mężczyzna ma poważny wyraz twarzy, którą charakteryzuje wysokie czoło, krzaczaste brwi, głęboko osadzone oczy (patrzy przed siebie), wydatny nos i wąs, który prawie całkowicie zakrywa usta; siwiejące włosy zaczesane do tyłu. Ma na sobie mundur Wojska Polskiego – tu widoczna: jednorzędowa kurtka, zapinana (prawdopodobnie) na pięć guzików, z kieszeniami z kontrafałdami i klapkami zapinanymi na guziki, kołnierz stojąco-wykładany z naszytymi łapkami z granatowego aksamitu z karmazynową wypustką – na nich haftowany srebrną nicią generalski wężyk oraz nicią złotą orzeł nad skrzyżowanymi marszałkowskimi buławami, na naramiennikach powtórzono motyw generalskich wężyków oraz buław, lecz bez orła, ponadto generalskie wężyki umieszczono na mankietach rękawów. Zwraca uwagę akselbant (sznur galowy – ozdobny pleciony sznur naramienny) oraz przypięte do lewej piersi odznaczenia – widoczne wyłącznie wstęgi orderowe m.in.: Orderu Virtuti Militari oraz Krzyża Walecznych. W prawym dolnym rogu reprodukcji widoczny podpis malarza i data: Wojciech Kossak / 1928; nazwisko artysty zostało powtórzone także z lewej strony (drobnym drukiem). Poniżej, w centrum podano nazwisko oraz stopień wojskowy portretowanego: JÓZEF PIŁSUDSKI / PIERWSZY MARSZAŁEK POLSKI. Z kolei przy dolnej krawędzi rotograwiury zamieszczono dane wydawcy oraz drukarni: Wydawnictwo Salonu Malarzy Polskich w Krakowie. Nr 232. / Rotograwiura Zakładów »Akropol« Kraków.

Maria Wołk

Komentarz:

Wojciech Kossak (1856-1942) - „Portret Marszałka Józefa Piłsudskiego”, 1928 r., oryginał - olej; płótno, wym. 54,7 x 42,3, Muzeum Narodowe w Warszawie.

Salon Malarzy Polskich – firma założona w Krakowie w 1885 r. przez przedsiębiorcę Henryk Frista, który obok działalności wydawniczej zajmował się także handlem i wyceną dzieł sztuki. Szacuje się, że „Salon Malarzy Polskich” wydał ok. 10 tysięcy pocztówek, co stanowiło niebagatelny wkład w rozwój kultury narodowej. Henryk First pozyskał do współpracy Jana Matejkę, Juliana Fałata, Stanisława Tondosa, Lucjana Adwentowicza i Piotra Stachiewicza. Szczególną rolę odegrał jednak Juliusz Kossak, który malował na zlecenie Frista niezliczone ilości widoków Krakowa wydawane na pocztówkach. Co ciekawe, w celu uzyskania wysokiej jakości, pocztówki „Salonu Malarzy Polskich” drukowano w najlepszych drukarniach w Niemczech. Henryk Frist rozszerzył działalność o produkcję pocztówek artystycznych, etnograficznych i życzeniowych. Wydawał także widoki galicyjskich miast oraz pocztówki patriotyczne, które były formą podtrzymania ducha narodowego w czasach zaborów. Henryk Frist zmarł w 1920 r. – właścicielami firmy zostali jego spadkobiercy: Juliusz i Józef Frist. Koniec działalności nastąpił wraz z wybuchem II wojny światowej.