Typ obiektu: płaskorzeźba |

Nazwa / tytuł: Tablica grunwaldzka - kopia tablicy wmurowanej w zewnętrzną ścianę prezbiterium katedry rzym.-kat. w Przemyślu

Datowanie zabytku: 1910 r.

Autor / warsztat: prof. Jan Raszka

Miejsce powstania / znalezienia: Kraków, Polska

Materiał: drewno | gips |

Wymiary zabytku: szerokość: 241 cm, wysokość: 138 cm, grubość: 17 cm

Rodzaj: zbiory sztuki

Numer inwentarza: ZNr 5498

Opis zabytku:

Płaskorzeźba wykonana w 1910 roku, poświęcona jest trzem wydarzeniom:

1. bitwie pod Grunwaldem 15 lipca 1410 roku,
2. nadaniu w 1389 roku przez Władysława Jagiełłę prawa magdeburskiego i na pamiątkę innych przywilejów nadanych miastu przez Jadwigę i Władysława Jagiełłę,
3. fundacji katedry łacińskiej w 1412 roku.

Autorem tablicy był: prof. Jan Raszka, artysta rzeźbiarz z Krakowa. Oryginał spiżowy wykonała wiedeńska firma odlewnicza „A.Selzer”.

Kopia tablicy grunwaldzkiej w skali 1:1 prezentowana w Muzeum Historii Miasta Przemyśla wykonana jest z gipsu i oprawiona jest w drewnianą ramę. W 1910 roku stała się własnością Towarzystwa Przyjaciół Nauk (TPN) w Przemyślu. W tym samym roku Komitet Grunwaldzki z Przemyśla przekazał ją do Muzeum powstającego przy TPN.

Tablica przedstawia uroczysty wjazd konno króla Władysława Jagiełły i królowej Jadwigi do Przemyśla z rycerstwem oraz witających ich mieszczan z bp. Erykiem Winsenem herbu Mora i wójtem Michałem na czele. Przed parą królewską giermkowie niosą spisane prawa i przywileje nadane Przemyślowi. W głębi widać panoramę miasta.

Tablicę otacza napis: KRÓLOWI WŁADYSŁAWOWI JAGIELLE ZA NADANIE PRAW 1389-1424 I FUNDACYE KATEDRY 1412 - KRÓLOWEJ JADWIDZE ZA PRZYWILEJE 1387 - W 500 ROCZNICĘ GRUNWALDU MIASTO PRZEMYŚL 1910.

Prof. Jan Raszka tworząc postacie pary królewskiej wzorował się na portretach znajdujących się na nagrobkach w katedrze na Wawelu. Do panoramy Przemyśla posłużyła rycina Abrahama Hogenberga z 1617 roku.

W postaciach witającej króla delegacji artysta uwiecznił wybitne osobistości Przemyśla z początku XX wieku: Jako bp Eryk Winsen pokazany jest bp Józef Sebastian Pelczar. Jako wójt Michał ukazany został burmistrz Franciszek Doliński. Członkowie delegacji to: ks. dr Stefan Momidłowski (członek Zarządu TPN), adwokat dr Józef Scheinbach oraz dr Leonard Tarnawski (poseł Sejmu Galicyjskiego, prezes TPN).

Jako rycerze ze świty króla Władysława Jagiełły przedstawieni zostali założyciel TPN i Muzeum Kazimierz Osiński oraz twórca tablicy Jan Raszka.

Tablica w ścianie prezbiterium katedry

Dokładnie w 500. rocznicę bitwy pod Grunwaldem, 15 lipca 1910 r., w przemyskiej katedrze odprawiono uroczyste nabożeństwo dziękczynne, które celebrował biskup przemyski J. S. Pelczar. Ponieważ prace rzeźbiarskie przy tablicy opóźniały się, bardziej okazałe uroczystości grunwaldzkie przełożono na jesień.

30 października 1910 r. przemyski poseł na Sejm Galicyjski, dr Leonard Tarnawski, odsłonił pamiątkową tablicę. W dniu tym burmistrz Franciszek Doliński na mocy uchwały Rady Miejskiej nadał ulicy Węgierskiej w Przemyślu nazwę ulicy Grunwaldzkiej.

W maju 1911 r. do spiżowej tablicy dodano stylizowane, gotyckie obramowanie projektu Kazimierza Osińskiego wykonane w piaskowcu w pracowni Ferdynanda Majerskiego w Przemyślu. Kazimierz Osiński znakomicie uzupełnił treść tablicy wzbogacając ją siedmioma herbami. Nad godłem miasta Przemyśla umieścił orła polskiego, po bokach herb Jagiełły i Jadwigi; w połowie obramowania: Pogoń litewską i herb Rusi Czerwonej; w dolnej części obramowania: herb Ziemi Przemyskiej ( orzeł dwugłowy) i herb kanoników przemyskich (orzeł polski z okrągłą tarczą, na niej ścięta głowa św. Jana).

Październikowe uroczystości rocznicowe w 1910 r. były przypomnieniem zasług pary królewskiej dla miasta oraz lat świetności Polski i początków grodu. Na polach Grunwaldu rycerstwo ziemi przemyskiej wniosło wkład w zwycięstwo nad Zakonem Krzyżackim. Na 50. chorągwi Królestwa Polskiego ziemia przemyska reprezentowana była przez dwie chorągwie: 14 i 39.

Opracował na podstawie materiałów Muzeum Historii Miasta Przemyśla:
Marcin Marynowski

Miejsce eksponowania: Muzeum Historii Miasta Przemyśla, oddział Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej, Rynek 9.