„WITAJ POLSKO KOCHANA!”

Już za kilka dni, bo 20 maja mija 40 lat odkąd żeglarz Henryk Jaskuła zawinął do portu w Gdyni po 344 dniach samotnego rejsu dookoła Świata. Dokonał tego jako pierwszy Polak, a trzeci człowiek na świecie. Również jako pierwszy przemyślanin!

Jaskuła nie był przemyślaninem z urodzenia. Życie swoje rozpoczął 22 października 1923 roku w podkrakowskim Radziszowie, lecz ze wzglądu na trudną sytuację ekonomiczną w 1933 roku wraz z rodziną wyemigrował do Argentyny, gdzie już od kilku lat pracował jego ojciec. Po II wojnie światowej, gdy Henryk był w trakcie studiów na Uniwersytecie Narodowym w La Plata zdecydował się na powrót do Polski. Ówczesna Akademia Górnicza umożliwiła mu kontynuację studiów w Krakowie, oferując skromne stypendium i miejsce w domu akademickim. To właśnie w trakcie studiów w kraju, w 1948 roku ożenił się z pochodzącą z Przemyśla Zofią Kiełtyką i od 1960 roku z żoną i córkami zamieszkali na stałe w naszym mieście.

Podobno do zainteresowania żeglarstwem popchnęła Jaskułę tęsknota za rodziną pozostawioną za Oceanem Atlantyckim. W latach 60. odbywał niezbędne szkolenia i  pierwsze bałtyckie rejsy, a w 1971 roku zdobył stopień jachtowego kapitana żeglugi wielkiej. Dzięki kontaktom z klubem KKS „Brda” w 1973 roku wyruszył w rejs jachtem „Euros” z Chile wokół przylądka Horn do Buenos Aires, gdzie doszło do długo oczekiwanego spotkania z matką i rodzeństwem. Dwa lata później odbył pierwszy samotny rejs po Morzu Bałtyckim. 

Po zdobyciu niezbędnego doświadczenia Henryk Jaskuła zaczął planować rejs dookoła świata, lecz nie było to proste. Musiał zdobyć poparcie Polskiego Związku Żeglarskiego, znaleźć sponsorów na budowę jachtu i zakład, który zdecyduje się go wybudować. Zadanie to zlecono w 1975 roku stoczni im. Conrada w Gdańsku, a m. in. dzięki założeniu Przemyskiego Okręgowego Związku Żeglarskiego udało się rejsem zainteresować przemyski Urząd Wojewódzki, który stał się jednym z największych sponsorów przedsięwzięcia. 

Chrzest gotowego jachtu „Dar Przemyśla” odbył się 23 września 1978 roku. Niecały rok później, bo 12 czerwca z Gdyni żeglarz wypłynął w samotny rejs.  Jacht nie posiadał sprzętu radiowego, którym skutecznie umożliwiałby wezwanie pomocy, ani tratwy ratunkowej, był więc bardzo ryzykowny. Trasa prowadziła z Gdyni, przez Atlantyk, wokół afrykańskiego Przylądka Dobrej Nadziei, poprzez Ocean Indyjski, na południe od Australii i Nowej Zelandii, Oceanem Spokojnym wokół południowoamerykańskiego przylądka Horn z powrotem poprzez Ocean Atlantycki do Gdyni, gdzie spotkał się po 344 dniach ze stałym lądem.

20 maja 1980 roku w porcie czekały na niego tysiące ludzi. Przywitał ich spontanicznymi słowami: „Polsko kochana, Twój syn powrócił”. Na jego cześć przemyska kapela „Ta Joj” odśpiewała piosenkę „Jaskuła to Pierwsza Formuła”.

Marzeniem żeglarza było ponowny rejs dookoła świata, tym razem z zachodu na wschód. Rozpoczął ten rejs na „Darze Przemyśla” 19 sierpnia 1984 roku, lecz z powodu przecieku musiał zawrócić kilkanaście dni od jego rozpoczęcia. Pod koniec lat osiemdziesiątych zrezygnował z żeglarstwa, w czym swój mocny udział miał konflikt z Przemyskim Okręgowym Związkiem Żeglarskim, z którego Jaskuła zdecydował się odejść, a także wieść o rozbiciu się „Daru Przemyśla” na kubańskiej płyciźnie, co było dla niego ogromną tragedią.

Za swój wyczyn Jaskuła doczekał się licznych odznaczeń, czy nagród – międzynarodowych, polskich, a także lokalnych – przemyskich. 24 kwietnia 2008 roku Panu Kapitanowi Henrykowi Jaskule nadano tytuł Honorowego Obywatela Miasta Przemyśla, 11 lutego tego samego roku tygodnik Życie Podkarpackie ogłosił go „Sportowcem Stulecia”. W 35 rocznicę powrotu do Gdyni wmurowano w bruk Przemyskiego Rynku tablicę upamiętniającą dokonania żeglarza. Dnia 17 lutego 2020 roku Rada Miejska Przemyśla ustanowiła rok 2020 Rokiem Henryka Jaskuły.

Kapitan odszedł w czwartek, 14 maja 2020 roku.