proszę obrócić urządzenie do pozycji panoramicznej

wystawa czasowa przygotowana przez: Magdalenę Krzemińską i Dorotę Zahel
 

Powrót do strony Muzeum

Biżuteria wczesnego średniowiecza pochodząca z terenu ziemi przemyskiej reprezentuje przede wszystkim ozdoby charakterystyczne dla terenu Słowiańszczyzny. Dominują w niej ozdoby typowe dla jej wschodniej części - Rusi, czerpiącej wzorce i rozwijającej się pod wpływem oddziaływań kulturowych i religijnych płynących z Bizancjum.

Doskonałym przykładem tego stylu są zabytki znalezione w grobach odkrytych pod kurhanem w miejscowości Sólca, w powiecie przemyskim, datowanych na XII wiek. W trzech grobach, w których pochowane zostały młode kobiety natrafiono na jedne z piękniejszych przykładów biżuterii wschodniosłowiańskiej. Wykonane w większości ze srebra, bogato zdobione zausznice, pierścienie, a także oprawione w srebro wisiorki z kryształu górskiego oraz kolia ze szklanych i bursztynowych paciorków sugerują, że pochowano w nich osoby o wysokim statusie społecznym i majątkowym. W każdym z grobów odkryto ozdoby wyjątkowej urody. W grobie 2, w którym pochowano młodą około 20-letnią kobietę, na szczególną uwagę zasługują ozdoby głowy, na które składają się dwie pary zdobionych granulacją zausznic oraz dwa wisiorki z kryształu górskiego oprawione w srebro i zdobione filigranem. W kolejnym grobie (nr 3), w którym złożono ciało ok. 25-letniej kobiety, oprócz podobnych zausznic znaleziono również pierścień z oczkiem z niebieskiego szkła osadzonym w srebrnej oprawie, zdobionej filigranem i granulacją. W grobie 4 wystąpiły zawieszki z kabłączków półtorazwojowych, wykonanych z gładkiego srebrnego drutu, charakterystyczne dla obszaru Rusi oraz naszyjnik złożony z ok. 30 kolorowych paciorków ze szkła, bursztynu i karneolu.

Kolejne przykłady biżuterii wczesnośredniowiecznej pochodzą z cmentarzysk odkrytych głównie na terenie miasta Przemyśla. Wśród nich są srebrne kabłączki skroniowe, tzw. esowate, ażurowe paciorki zdobione granulacją, srebrne pierścienie, a także brązowe i miedziane zawieszki dzwoneczkowate.

W 2017 roku przemyskie muzeum wzbogaciło swoją kolekcję o około 30 zawieszek brązowych – tzw. krzyżykowych, romboidalnych oraz półksiężycowatych (lunul). Ozdoby te wykonano w technice odlewu, niektóre ozdobiono puncowaniem, inne pseudo-granulacją lub wypełniono żółtą emalią. Wśród nich są formy jedno i dwustronne, pełne oraz ażurowe. Stanowią one wspaniały przykład bardzo popularnych na terenach Rusi ozdób stanowiących elementy naszyjników. Pojedyncza kolia liczyła zazwyczaj od jednej do kilkunastu takich zawieszek, przedzielonych szklanymi paciorkami. Komponowane były w różne układy, w jednym naszyjniku mogły znaleźć się zarówno krzyżyki, jak i lunule.


Copyright ©2024 MNZP