proszę obrócić urządzenie do pozycji panoramicznej

wystawa czasowa przygotowana przez: Magdalenę Krzemińską i Dorotę Zahel
 

Powrót do strony Muzeum

Wczesnośredniowieczna biżuteria wykonana z metali, szkła i kamieni ozdobnych zgromadzona w zbiorach przemyskiego muzeum stanowi odzwierciedlenie umiejętności jubilerskich zarówno ludów słowiańskich, jak i ich sąsiadów. Trendy napływające z największych ośrodków kulturalnych Europy Zachodniej i Bizancjum oraz przynoszone przez ludy koczownicze znalazły odzwierciedlenie w formie, sposobie wykonania oraz stylistyce ozdób. Ta odmienność i różnorodność pozwala dziś wyodrębniać społeczności, określać ich przynależność kulturową, ustalać kierunki rozwoju oraz zależności jakim podlegali w czasie i przestrzeni. Nade wszystko jednak pozwala podziwiać piękno wykonanych przedmiotów, poznawać gusta i status ich właścicieli, jak również wspaniałe umiejętności rzemieślników.

Szczególne miejsce w prezentowanym zbiorze znajdują ozdoby znalezione na cmentarzysku staromadziarskim z 1 połowy X wieku odkrytym w Przemyślu, wykonane ze srebra, szkła i brązu. Cmentarzysko przemyskie to jedyne tego typu stanowisko odkryte na terenie obecnej Polski związane z tym ludem koczowniczym.

Biżuteria złożona do grobów staromadziarskich reprezentuje zarówno wyroby złotnicze typowe dla tej grupy etnicznej, np. srebrne kolczyki winogronowate, srebrne aplikacje romboidalne, naszywane na odzież wierzchnią, ale również ozdoby o szerszym zasięgu, powszechnie noszone również przez Słowian. W tej grupie znajdują się m. in. kabłączki skroniowe tzw. esowate, paciorki szklane różnego typu, w tym miniaturowe cięte z rurki szklanej czy paciorki segmentowe.

Prezentowane ozdoby pochodzą z trzech grobów kobiecych oraz dwóch dziecięcych. W grobach kobiecych (grób nr 2, 11, 16) przy zmarłych znalezione zostały wyłącznie srebrne ozdoby: kolczyki, bransoleta wykonana z gładkiego pręta, pierścień skręcony z cienkich drucików oraz kabłączki skroniowe, stanowiące niewielkie owalne ozdoby naszywane na opaski lub brzegi nakryć głowy, wiszące na wysokości skroni. W jednym z grobów dziecięcych (grób 2),w którym pochowano ok. 7-letnie dziecko znajdowały się dwie bransoletki wykonane z drutu srebrnego oraz różnokolorowe paciorki szklane i wykonane z agatu. W grobie tym znaleziono również mały brązowy guzik, który mógł spinać brzegi koszuli zmarłego. W drugim grobie dziecka zmarłego w wieku 4-5 lat (grób 12) znajdował się jeden duży paciorek wykonany z kryształu górskiego.

Szczególne efektowne ozdoby złożone zostały do grobu dorosłej, ok. 30-letniej kobiety (grób 2.) Jest to para srebrnych kolczyków/zausznic, z których każdy składa się z prawie okrągłego kabłąka, na którym osadzono cztery paciorki pierścieniowate oraz jeden podłużny pacior winogronowaty, umieszczony centralnie w dolnej części kabłąka. Paciorki wykonano w technice granulacji przy czym poszczególne granulki umieszczono pomiędzy pierścieniami wykonanymi z gładkiego bądź skręconego srebrnego drutu. Ozdoby tego typu znane są z pojedynczych znalezisk z terenu obecnej Polski, powszechnie jednak występują na wschód od jej granic (Wołyń, rejony Kijowa, tereny naddniestrzańskie) oraz na Węgrzech, w grobach staromadziarskich.


Copyright ©2024 MNZP